Hem bu tortular hem de uzun süre sadece damar yoluyla beslenen ya da uzun süreli aç kalma durumlarında safra çamuru denen safra çökeltileri de safra taşı oluşumuna neden olur.

Safrada taş oluşumu başladıktan sonra taşların sayısı ve büyüklüğü artarken çoğu zaman şikâyetlere neden olmazlar. Büyük bir kısmı sessiz olarak seyreden safra kesesi taşları, acil durumlar dışında bazı tetkikler yapılırken veya bazı ameliyatlarda tesadüf sonucu fark ediliyor. Fakat safra kesesi içinde bulunan ve yerçekiminin etkisinden dolayı hareket eden taşlar, safra kesesinin çıkış kısmını tıkayıp, olağan boşalmasını engellediği zaman belirti vermeye başlar. Safra taşı hastalığının seyri esnasında taşın ana safra kanalına düşmesi halinde daha sorunlu bir sürece giriliyor. Tıkanma sarılığı olarak adlandırılan bu süreçte hastada karın ağrısı, idrar rengi kırmızı, sarılık ya da kahverengi olması, bulantı, kusma bazen de ateş görülebilir. Eğer bunlara enfeksiyon da eklenirse hayatı tehdit edecek ciddi sorunlara yol açıyor. Bu hastalığa Kolanjit adı denir. Kolanjit dışında ortak safra kanalına düşen safra taşı, pankreasın iltihabi hastalığı olan akut pankreatite de neden olabilmekte. Bu hastalık hayatı ciddi manada tehlikeye sokabilir.

Bu taşlar safra kesesinin iltihaplanması, safra kanalına taşın düşmesiyle meydana gelen tıkanma sarılığı, safra kanallarının tümünün ve pankreasın iltihaplanması gibi çok ciddi hastalıklara da sebep olabiliyor. Hastalarda oluşan şikâyetler genellikle karın sağ üst bölgesinde de ağrı, bu ağrının sağa doğru yayılması, sırtta sağ kısımda da hissedilmesi, bulantı bazen de kusma atakları şeklindedir. Eğer iltihaplanma varsa bu tabloya ateş de eklenir. Bu ağrılı ataklar genellikle yağlı ağır bir yemeğin ardından başlar ve 1 ya da 5 saat kadar sürer.

Doğal seyri sırasında giderek büyüyen ve sayıları artan safra taşları sürekli safra kesesinin iç tarafını tahriş ederek kronik bir iltihap şeklindeki tablonun giderek kansere dönüşme riskini de arttırır. Özellikle 2–3 cm'lik boyutları aşan taş olgularında bu risk daha yüksektir.

Safra kesesi taşlarına kadınlarda daha çok rastlanıyor. Ayrıca yaşın ilerlemesi, kiloda fazlalık ve kadınlarda çok doğum yapmış olmak risk faktörleri arasında yer alır.

Hastalığın tanısı muayene bulgularıyla birlikte kan, gaita tetkikleri, idrar ve ultrasonografi ile konulur. Bu tetkiklerle %100'e yakın kesin teşhise ulaşılabilir. Kimi zaman bilgisayarlı tomografi, MRI gibi diğer görüntüleme yöntemlerine de başvurulur. Ayrıca safra kanalında bulunan taşlar için ultrason dışında ERCP denilen endoskopik girişimlerden hem tanı hem de tedavide faydalanılır.

Hastalığın ve komplikasyonlarının tedavilerinde değişik yöntemlere başvurulmaktadır. Fakat en sık kullanılan yöntem laparoskopik ameliyatlardır. Safra kesesi ameliyatlarının %5'ten daha azı açık ameliyatla gerçekleşmektedir. Açık ameliyat yapılmasının en önemli nedeni karın içerisinde önceden geçirilmiş olan ataklar ya da ameliyatlara bağlı olarak meydana gelen yapışıklıklardır. ERCP ve PTK gerekli olan durumlarda kullanılan başka tedavi yöntemleridir. Safra kesesi taşlarının neden olduğu şikâyetlerin bir kısmında kısa süreli bir tedavi ile iyileşme sağlanabiliyor. Ancak bazen klinik seyir giderek ağırlaşır ve acil ameliyat gerektirebiliyor. Özellikle diyabet gibi rahatsızlıkları bulunan hastalarda ataklar ağır seyrettiği için acil bir cerrahi girişim gerekli olabilir. Ayrıca atakların devamlı tekrarladığı durumlarda ameliyata karar verilebilir. Her atak, safra kesesinde ve çevre dokularda değişen düzeylerde kalıcı bazı hasarlara yol açabilir.

1 Yorum Yapılmış "Safra Kesesi Taşı"